Çiçekler hakkında yapılacak araştırmalar sadece biyologlar tarafından gerçekleştirilmemeli çünkü çiçekler aynı zamanda büyük bir kültür işidir ve kültürün bir parçasıdır. Sosyal antropolog Jack Goody tarafından hazırlanan “Çiçeklerin Kültürü” isimli eser tam anlamıyla, çiçeğe bakış açınızı değiştirecek eşsiz bir çalışma olarak karşımıza çıkıyor. Ayrıntı Yayınlarından 2010 yılında ilk baskısını yapan eserin kendi yazım dilindeki ismi, “The Culture of Flowers”, eser dilimize Mehmet Beşikçi tarafından çevrilmiş Çiçekler hakkında sözlü kültürde kullanılan anlamlar, onun yani çiçeğin yaşamın içinde varoluşu ve insanların ona verdiği değerler eserde ayrıntılı şekilde ele alınıyor. Goody’nin sokakta yaptığı sohbetler, röportajlar ve bu sırada aldığı notlar çalışmanın şekillenmesinde büyük etki gösteriyor.
Eser toplamda; Çiçek nedir? Sorusuyla başlıyor ve konu her bölümde biraz daha derinleştiriliyor. 1. Bölüm: Afrika’da Hiç Çiçek Yok Mu? şeklinde başlıyor ve konu Avrupa, Orta Çağ, Rönesans İkonları, Dini Törenler, Çin, Hindistan, Fransa ve Amerikanlaştırma gibi pek çok farklı açılardan çiçeklerin kültürü derinlemesine ele alınıyor.
Periler, Kraliçeler, Güller, Zambaklar, Cennetin Şakıları
Goody kitabın argümanlarını ise şu sözlerle ifade ediyor: Derelerin, çiçeklerin, kuşların ve çardakların şarkısını söylüyorum, Nisan, mayıs, haziran ve temmuz çiçeklerinin. Mayıs direğinin, harman sepetlerinin, içki âlemlerinin, sabahlamaların şarkısını, Damatların, gelinlerin ve onların düğün pastalarının. Gençliği, aşkı yazıyorum, Ve bunlara sahip olup vurdumduymazca şarkı söylüyorum. Şebnemlerin, yağmurların şarkılarını söylüyorum tek tek, Oğulotunun, bitki yağının, baharatın ve kehribar Yunanistan’ının. Yer değiştiren zamanın şarkısını söylüyorum; Ve güllerin nasıl kırmızı, zambaklarınsa beyaz olduğunu yazıyorum. Koruları, şafakları yazıyorum. Ve Mab kraliçesinin ve peri kralının sarayının şarkısını söylüyorum. Cehennemi yazıyorum; cennetin şarkısını söylüyorum (ve hep söyleyeceğim), Ve en sonunda oraya girmeyi umut ediyorum. (R. Herrick, Hesperides, 1-14. satırlar) “Çiçeklerin Kültürü, Jack Goody, Ayrıntı Yayınları, s. 15”
Çiçek Kelimesi En Yalın Haliyle Öz Anlamı Taşımaktadır
Yazar çiçek kelimesinin kökenine girmekle işe başlar ve anlam olarak tomurcuk ve müjdeci olarak değerlendirir ve İngilizce’deki başlıca anlamının “öz” olduğunu vurgular. Goody, Fransızca’da da aynı anlamı taşıdığını söyler ve ekler İngilizce’deki etimolojik kökeni şu şekilde açıklar, “Buğdayın çiçeğinin bu bitkinin özü olması gibi. İngilizce’deki “un” [flour] sözcüğü böyle türemiştir; ancak yazılı bir dilde mümkün olan bir biçimde, İngilizce’deki çiçek [flower] ve un sözcükleri aynı kökten gelir. Ortaçağ Fransızca’sında ince öğütülmüş buğday için flo ur de farine deyimi vardı; Latince flos farina’dan türeyen ve bir şeyin “en iyi” ve “en ince” parçası/numunesiyle benzer bir anlamı olan flour de fa r ine’i kullanmak hâlâ mümkündür.” (Çiçeklerin Kültürü, Jack Goody, Ayrıntı Yayınları, s. 35)
Goody’nin eseri tam bir derya deniz, özellikle bu alanda araştırma yapmak isteyen sosyal antropologlar ve sözlü kültür çalışmalarına imza atmak isteyen tüm akademisyenler için adeta bir başucu eseri diyebiliriz. Aynı zamanda eser yaptığı eleştirilerle de kapitalizm eleştirisinde de bulunmaktadır.
Jack Goody hakkında ayıntılı bilgiye bu linkten ulaşabilirsiniz.
Yorum ekle