Çiçeklerin anlamları üzerine internet denizinde çokça malumata ve bilgiye rastlamak mümkün. Her çiçeğin bir anlamı olmalı mı? Elbette onlara anlam yükleyenler insanlar ve toplumun kültür alt yapısına göre de çiçeklere bazı anlamlar ithaf ediliyor. Oldukça güzel bir çalışmadan bahsetmek istiyorum. Çalışmayı 19 Mayıs Üniversitesi”nden Prof. Dr. Yavuz Bayram hazırlamış; “Klasik Türk Şiirinde Duyguların Dili: Çiçekler” çalışma gül’den başlayarak sayısal verilerle çiçeklerin değişik öğelerle ilişkilendirilmelerine ilişkin analizler içeriyor. Türkçe divanlardaki beyitlerde geçen çiçekler üzerinde durulmuş ve bunlarla ilgili benzetmeler sınıflandırılarak sayısal olarak ortaya konulmuş.
Web’de yer alan çiçeklerin anlamlarına ilişkin tablo çalışmanın en güzel kısımlarından birisidir.
Gonca, beyaz : Ümitsiz, çaresiz aşk
Gonca, yosun : Aşk itirafı
Gül : Aşk, sevgi.
Gül, açık kırmızı : Yeni bir aşk
Gül, beyaz : Liyâkat
Gül, beyaz : Saflık, sadakat, temizlik
Karanfil : Güzelsin, yakışıklısın.
Karanfil, koyu kırmızı : Çaresiz gönül
Karanfil, beyaz : Mesafe, uzaklık.
Karanfil, beyaz : Sevimli,nefis, hoş,iyi şanslar
Karanfil, kırmızı : Hayranlık, büyülenme.
Leylâk : Güven, sır
Leylâk, mor : Aşk coşkusu, heyecanı
Lâle : Mükemmel aşk ve âşık
Lâle, beyaz : İlan-ı aşk
Lâle, sarı : Ümitsiz aşk
Menekşe : Sadakat, erdem, fazilet
Menekşe : Sadakat, tevazu
Menekşe, beyaz : Genç, saf, taze
Menekşe, mavi : Sadakat
Menekşe, mor : Hüzünlü aşk, sevgi
Nergis : Kendine hayranlık, bencillik
Sümbül : Unutma beni!
Nergis : Saygı, yüreklilik, kibarlık
Süsen : Diyeceklerim var!
Süsen, sarı : Tutku, ihtiras
Süsen, beyaz : Saflık, temizlik
Şebnem : Sevgi, şefkat.
Yasemin : Tutku, dostluk, şehvet
Yasemin, Hint : Tutku, dostluk.
Yasemin, İspanyol : Şehvet
Yonca, beyaz : Beni düşün!
Yonca, dört yapraklı : Benim ol!
Yonca, kırmızı : Çalışkanlık.
KaynaK:Prof. Dr. Yavuz Bayram, Klasik Türk Şiirinde Duyguların Dili: Çiçekler, Turkish Studies, Volume 2/4 Fall 2007, s.210
Elbette sıralanan tüm bu anlamlar dışında Klasik Türk Şiirinde binlerce farklı kullanım ve anlama rastlamak mümkündür. Makale kapsamında verilen anlamlara ilişkin bir kaç örnek verelim;
TÜRK ŞİİRİNDE İSİMLERİ GEÇEN 28 ÇİÇEK
Gül uzuvlarla ilgili benzetmelerde şu anlamlarla kullanılmıştır; “% 60: yanak, ruh, ruhsâr, ‘izâr,‘ârız, hadd, yüz, rû, rûy, çihre, çihre, dîdâr, yüz (‘âşık); % 40: dudak, leb, la‘l, dudak (‘âşık), ağız, dehen, dehân, saç, zülf, hat, sevgilinin ve güzelin sînesi, girîbân (yaka), âşığın sînesi, boy, kad, endâm, gamze, göz, çeşm, göz beyazı, beden, ten, cism, vücûd (sevgili, ‘âşık), dest, el, kef, parmak, engüşt, kulak, gûş, bînâgûş (bünâgûş, kulak memesi), kirpik, peykân, dil (zebân), kıl, mûy, âşığın kılı, kelle-i ‘adû (düşman kafası), alın (cebîn), kol kanat (bâl ü per), ben, hâl, ter (hûy), eşk (gözyaşı), kan, hûn, dem, göğüs (pistân), yaka (girîbân), yara, dâğ, zahm, ısırık ve öpme yarası…” Prof. Dr. Yavuz Bayram, Klasik Türk Şiirinde Duyguların Dili: Çiçekler, Turkish Studies, Volume 2/4 Fall 2007, s.212
Çiçekler Şiirlerde Anlamını Çoğaltıyor
Elbette sadece gül değil; Lale, Nergis, Yasemin, Menevşe, Reyhan, Süsen, Ergüvan ve Karanfil gibi pek çok çiçek de hem soyut, hem madde açısında pek çok farklı benzetmeyle Türk şiirindeki yerini almıştır. Prof. Dr. Yavuz Bayram, şiirlerde geçen çiçek sayısını ise 28 olarak tespit etmiş ve bunları ise şu şekilde sıralamıştır: “Klasik Türk şiirinde isimleri bizzat zikredilmek suretiyle, geçen 28 çiçek şöyledir: gül (verd), nesrîn, nesteren; lâle, şâkâyık, şakâyıku‘n-nu‘mân; sünbül; nergis (‘abher), zerrîn, zerrîn-kadeh; nevrûz; benefşe (menevşe); yâsemîn (semen, yâsemen); sûsen; nîlûfer (nîlû-per, nîlû-berg), çadır çiçeği; reyhân, fesleğen; karanfil (karanfül); za‘ferân; şebbû (şebbûy); zanbak; buhûr-ı Meryem, bahûr-ı Meryem; leylâk; merzengûş (mercânköşk), sedâb, lisânü‘s-sevr.” s.217.
Çiçekler, renkleriyle kendisine hayran bırakan, kokularıyla insanı adeta efsunlayan o muhteşem varlıklar. Bunca güzellikleriyle elbette şairlerin kalplerini çalacaklar ve şiirlerde kendilerine bolca yer bulacaklar. Siz de evlerinizde, ofislerinizde daha da önemlisi gönüllerinizde çiçeklere yer açın. Onlarla hayat güzel. Onlarla şiirler güzel ve daha fazla anlamlı.
Yorum ekle